Zgodnie z obowiązującymi dotychczas przepisami licytacja nieruchomości była możliwa nawet wtedy, gdy dług wynosi nawet niewielki ułamek jego wartości ! Aktualnie, po dodaniu art. 952¹ do kodeksu postępowania cywilnego § 2 wierzyciel jest uprawniony do złożenia wniosku o zlicytowanie lokalu dłużnika, jeżeli wysokość egzekwowanej należności głównej stanowi co najmniej równowartość jednej dwudziestej sumy oszacowania. Czyli mówiąc prościej: jeśli czyjś dom jest wart 500 tys. zł, zlicytować go będzie można jedynie wówczas, gdy dług wynosi co najmniej 25 tys. zł. Prawa dłużnika zyskały zatem większą ochronę. Nie będzie już można zlicytować nieruchomości za niewielki dług.
Co istotne przy egzekucji prowadzonej przez kilku wierzycieli, wartość ta będzie ustalana po zsumowaniu wszystkich dochodzonych wierzytelności. Z jednej strony rozwiązanie to może być pomocne w przypadku, gdy nieruchomość stanowi jedyny wartościowy składnik majątku dłużnika, a wartość dochodzonej wierzytelności nie jest wysoka. Z drugiej strony na etapie składania wniosku o wszczęcie egzekucji trudno ustalić, czy inni wierzyciele przyłączą się do egzekucji z nieruchomości i jaka jest wartość przysługujących im wierzytelności. Ułatwieniem może być ustalenie na początkowym etapie postępowania, czy nieruchomość stanowi przedmiot zabezpieczenia hipotecznego. Wierzytelności wierzycieli hipotecznych są z urzędu uwzględniane przy podziale sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, w związku z czym powinny być również brane pod uwagę przy ustalaniu sumy wierzytelności, które będą podlegały zaspokojeniu w przypadku skutecznej licytacji nieruchomości, niezależnie od tego czy wierzyciel hipoteczny prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi.
Opisane ograniczenie nie dotyczy wierzytelności przysługujących Skarbowi Państwa oraz wierzytelności wynikających z wyroku karnego. Mimo niespełnienia tej przesłanki, egzekucja z nieruchomości dłużnika będzie możliwa również wtedy, gdy wyrazi na to zgodę sam dłużnik albo sąd, działający na wniosek wierzyciela. Wyrażenie zgody na prowadzenie egzekucji przez Sąd będzie możliwe, jeśli przemawia za tym wysokość i charakter dochodzonej wierzytelności lub nie ma możliwości zaspokojenia wierzyciela z innych składników majątku dłużnika.
Ostatnią z wprowadzanych zmian jest zakaz licytacji nieruchomości służącej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz 90 dni po jego zakończeniu. Ustawa nie przewiduje w tym zakresie wyjątków.
Co ważne, nowe przepisy stosuje się również do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli przed tą datą nie został złożony przez wierzyciela wniosek o wyznaczenie terminu licytacji nieruchomości. Nowelizacja wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, czyli 29 maja 2020 r.